Ten aanzien van laboratoriumuitslagen is er behoefte aan standaardisatie en een begrijpelijke presentatie aan de patiënt. De werkgroep waar Theo bij betrokken is, heeft een methode ontwikkeld die daaraan een belangrijke bijdrage kan leveren. Een laboratoriumonderzoek kan voor verschillende doeleinden worden uitgevoerd, bijvoorbeeld om te achterhalen of er een ijzertekort is of wat de cholesterolwaarden zijn. Voor elk soort labonderzoek gelden verschillende “referentiegrenzen”: grenswaarden waartussen het analyseresultaat moet liggen om als “normaal” (gezond) te kunnen worden beschouwd. De gemiddelde patiënt kent de meeste referentiegrenzen niet, waardoor het moeilijk (zo niet onmogelijk) is de eigen laboratoriumuitslagen te interpreteren. Dat laatste is echter wél van belang. Zodoende is er behoefte aan een begrijpelijke presentatie van labuitslagen in het medische dossier van de patiënt.

Meerdere mogelijkheden
Voor het begrijpelijker maken van labuitslagen heeft de Duitse overheid om advies gevraagd bij de Duitse klinische vereniging DGKL. De DGKL heeft inmiddels verschillende oplossingen aangedragen. Het uitgangspunt daarbij is steeds de verdeling over het gezonde deel van de gehele bevolking van alle in de praktijk voorkomende labuitslagen voor de betreffende soort bloedwaarde (natrium, glucose, cholesterol, etc.). Elke bloedwaarde-soort heeft haar eigen verdeling en daarmee ook haar eigen referentiegrenzen. In elk van de oplossingen wordt een labwaarde op basis van die referentiegrenzen “genormeerd”, en wel tot een zgn. z-log-waarde, óf tot een quotiënt: het “Quantity Quotient” (QQ). Een aldus getransformeerde labuitslag heeft voor elke soort bloedwaarde exact dezelfde (getransformeerde) grenswaarden. Hierdoor kan de patiënt snel en eenvoudig nagaan of zijn uitslagen te laag, te hoog of goed zijn.

Co-auteur en publicaties
De QQ-methode is ontwikkeld door prof. dr. Rainer Haeckel en dr. Werner Wosniok van de DGKL-werkgroep “Referentiegrenzen” (Du.: “Richtwerte”) te Bremen. Hun publicatie hierover uit 2009 wekte de belangstelling van Gino, met het oog op mogelijke toepassing hiervan in software. Bij bestudering van dit artikel in 2013 ontdekte Theo dat het gehanteerde model helaas een discontinuïteit bevat die voor grote problemen zorgt bij het berekenen van kritische verschillen in QQ-eenheden. Na intensieve discussies hierover, zowel in Bremen als Groningen, is besloten het model fundamenteel te wijzigen. Dit heeft geleid tot een nieuwe publicatie over “Quantity Quotient Reporting” (QQR), waaraan Theo in belangrijke mate als co-auteur heeft mogen bijdragen. In november 2015 verscheen dit artikel in het tijdschrift “Clinical Chemistry and Laboratory Medicine (CCLM)”.

Met de introductie in Duitsland van het zgn. “E-Health-Gesetz” is sinds 2016 een gezonde competitie onder DGKL-hoogleraren ontstaan tussen enerzijds de QQ-methode en anderzijds de eerder genoemde z-log-methode. Als reactie op een recente publicatie over de z-log-waarde schreef Haeckel c.s. een nieuw artikel ter promotie van QQR, waarbij hij Theo wederom als reviewer en co-auteur vroeg. Onlangs (april 2017) is dit gepubliceerd in “LaboratoriumsMedizin - Journal of Laboratory Medicine”.

Ontwikkeling e-health
De ontwikkeling van e-health gaat door, niet alleen in Duitsland, maar ook in Nederland. Steeds meer patiënten willen hun medische dossier inzien. Aan de andere kant zijn veel zorginstellingen en ziekenhuizen nog niet zo ver dat alle medische gegevens toegankelijk zijn, laat staan begrijpelijk voor de patiënt. De introductie van standaarden, zoals die t.b.v. het begrijpelijk presenteren van labuitslagen (een veel voorkomend medisch gegeven in het dossier van een patiënt), is daarom van groot belang.

Gino Software, zelf ooit ontstaan uit wetenschappelijk onderzoek, heeft een traditie hoog te houden in het bouwen van software met een inhoudelijk stevige en zo mogelijk wetenschappelijke basis. Wij zijn dan ook erg blij met de hier door Theo aangedragen kennis en de bijdrage die hij daarmee levert aan de ontwikkeling van e-health.

Benieuwd naar de de volledige tekst van de nieuwste publicatie over QQR in “LaboratoriumsMedizin” (april 2017)?
Lees het hier